Sven Ponsaerts
Zo'n 64 procent van de Belgen is niet financieel weerbaar, zo blijkt uit een bevraging van afgelopen november bij 4.000 Belgen, uitgevoerd door consultant Deloitte in samenwerking met de Universiteit Gent (Kris Boudt & Mathias Celis) en bank Argenta. Het gaat daarbij om zowel financieel ongezonde gezinnen (28 procent) die met hun inkomen niet rondkomen, als financieel kwetsbare (36 procent), die slechts over een beperkte spaarbuffer beschikken en zich zorgen maken over de toekomst. Wie financieel ongezond of kwetsbaar is, geeft maandelijks ongeveer evenveel of zelfs meer uit dan er binnenkomt, heeft het altijd of regelmatig moeilijk alle rekeningen te kunnen betalen en spaart dus amper of niet.
Gezond:
Houdt meestal meer dan voldoende over op het einde van de maand, of heeft een grote spaarbuffer om eventueel investeringskeuzes te maken.
Toereikend:
Geeft maandelijks minder uit dan er binnenkomt, bouwt spaarbuffer op voor onverwachte uitgaven en maakt financiële plannen voor de toekomst.
Kwetsbaar:
Geeft maandelijks ongeveer evenveel uit als wat er binnenkomt, heeft het regelmatig moeilijk alle rekeningen te betalen en heeft beperkte spaarbuffer.
Ongezond:
Komt niet rond met inkomen, heeft het altijd moeilijk alle rekeningen te betalen, spaart amper of niet en leeft van dag tot dag.
Van slechts één op de drie gezinnen is de financiële situatie dus toereikend of gezond. “Bij financiële gezondheid is er wel sprake van een goede balans tussen inkomen, uitgaven, sparen, lenen, planning en financiële kennis”, zegt Kasper Peters van Deloitte. Men kan op een comfortabele manier aan zijn financiële noden en verplichtingen voldoen en heeft tegelijk het gevoel financiële zekerheid te kunnen opbouwen om (toekomstige) levensdoelen na te streven, denk aan de aankoop of de bouw van een woning.”
Opvallend: vooral vrouwen, alleenstaanden en Belgen tussen 35 en 55 jaar zijn vaker financieel ongezond.
Peters: “Er zijn twee leeftijdscategorieën die financieel gezonder zijn dan de andere: de 55-plussers en jongeren tussen 18 en 34 jaar. Het aandeel financieel ongezonden is dan weer het hoogst in de groep 35- tot 54-jarigen. Ruim één op de drie heeft het in die categorie moeilijker om alle rekeningen te betalen. Daardoor sparen ze minder. Het is natuurlijk wel de levensfase waarin meer geld wordt uitgeven aan kinderen en het afbetalen van leningen.”
Het is een bekend maatschappelijk probleem dat alleenstaanden het financieel vaker moeilijker hebben. Veel uitgaven zijn voor alleenstaanden in verhouding hoger. Daardoor kan 68 procent van de alleenstaanden niet alle rekeningen zonder problemen betalen. Ook naar geslacht liegen de cijfers er niet om: financiële gezondheid is moeilijker voor vrouwen. Slechts één op de drie (33 procent) is financieel weerbaar, tegenover 40 procent van de mannen.
Met welke onverwachte scenario's houdt iedere Belg maar beter rekening?
Een overlijden, relatiebreuk, ontslag ... Impactvolle negatieve levensgebeurtenissen vergroten het risico op financiële problemen. “Veranderingen in de persoonlijke situatie, zoals het overlijden van een familielid of een scheiding, een salarisverlaging of ontslag, leiden vaker tot een ongezonde financieel situatie”, weet Peters. Grootste risico's: een faillissement als zelfstandige (56 procent is ongezond), een salarisverlaging (50 procent is ongezond) en een relatiebreuk (44 procent is ongezond). Ook een medische tegenslag kan tot een onverwachte financiële kater leiden.
Hoe kan je jezelf hierop voorbereiden?
Planning is een belangrijk stap naar algemene financiële gezondheid. “Ons onderzoek bevestigt een duidelijk kenmerk van de Belgen: over het algemeen zijn we slechte financiële planners. Bijna één op de twee Belgische gezinnen maakt geen financiële plannen voor langer dan een maand en meer dan een derde maakt helemaal géén plannen voor de toekomst”, zegt Peters. Zelfs van de financieel gezonde Belgen onderneemt 38 procent geen of weinig initiatief. “De Belgen die wél plannen, doen dat vooral voor de lange termijn, bijvoorbeeld met pensioensparen.” Toch blijkt dat korte- en middellangetermijnplanningen cruciaal zijn. Want met een tegenslag glijd je al snel af van een financieel toereikende naar een financieel kwetsbare situatie.
“Start al op jonge leeftijd met sparen en beleggen. Spreek erover met uw bankier”, adviseert Inge Ampe, commercieel directeur bij Argenta. “Vandaag spaart 54 procent van de Belgen maandelijks niet structureel. Van deze groep probeert de helft dat wel te doen, maar het lukt niet altijd. Een kwart kan alleen sparen bij een financiële meevaller.”
“Onze tip: breng een maand lang alle inkomsten en uitgaven in kaart en kijk wat echt nodig is. Zijn al die abonnementen waarvoor maandelijks een bedrag van je rekening gaat nog zinvol? Maak een lijst van mogelijke onvoorziene uitgaven, bijvoorbeeld van toestellen die mogelijks aan vervanging toe zijn, van vervaldagen van verzekeringen en andere terugkerende rekeningen. Gebruik uw bankapp om een goed overzicht te krijgen.”
Dagelijkse besparingen realiseer je volgens Ampe door te vergelijken: van energiecontracten, in de supermarkt, je banktarieven, … “Ook met verzekeringen kan je jezelf natuurlijk wapenen. De hospitalisatieverzekering is trouwens veel goedkoper op jonge leeftijd, en dus ook een vorm van sparen. Verzeker je wel correct: ga na of je niet over- of onderverzekerd bent. Aarzel niet om het gesprek aan te gaan met uw bankier of verzekeraar om deze analyse te maken.”
Welke spaarbuffer hou je best aan?
Ampe: “Vroeger sprak men over een buffer van driemaal het netto maandelijkse gezinsinkomen. Maar in de huidige onvoorspelbare wereld lijkt dat te laag. Vandaag geldt een buffer van ongeveer 6 maanden gezinsinkomen veelal als norm.”
Downloads
Download het rapport hier
Lees ook
