INTRO Keuzes maken is moeilijk . De één heeft er trucjes voor. Zoals de Amerikaan Mike Merrill die zijn leven in aandelen heeft gegoten. En alle beslissingen aan zijn aandeelhouders overlaat. De ander kan niet beslissen, heeft altijd keuzestress, zoals Mauranne die we begin dit uur hoorden. Goeiemorgen Mathias Celis. U bent gedragswetenschapper aan de UGent. Wat vindt u van de man die zijn leven in aandelen goot?

• Ik denk dat het in het geval van Mike vooral om een uitzondering, een uitschieter gaat. dat is zeker geen fenomeen dat we in grote aantallen zien in de samenleving. Er zit natuurlijk ook een businessmodel achter voor de man, want hij verdient eraan.
• Als ik het verhaal van Mauranne aan de andere kant hoor, ja daar valt natuurlijk wel iets over te zeggen. Je hoort het haar zeggen he, het belemmerd duidelijk haar dagdagelijkse functioneren. En dat is natuurlijk wel een alarmsignaal waarbij we klassiek dan wel psychologische ondersteuning aanbevelen.

Het fenomeen waarbij we in wezen verlamd worden door de keuzemogelijkheden is iets wat we wel vaker zien en waar veel mensen last van hebben. Het fenomeen kennen we in de wetenschap beter als “analysis paralysis”.

Hoe werkt ons brein dan precies als we keuzes moeten maken, beslissingen nemen?

Eén van de bekendste psychologen, en grondleggers van de gedragseconomie, is Daniel Kahneman. De man overleed recent op 90 jarige leeftijd. Die won in 2002 nog de Nobelprijs in de Economie voor zijn onderzoek en nieuwe inzichten over hoe wij als mensen werken.

Hij populariseerde het idee dat we 2 metaforische systemen in het brein hebben, Systeem 1 en Systeem 2. Systeem 1 is onze autopiloot, onze intuïtie , Systeem 2 is onze rationele denker, de overpeinzer. Volgens Kahneman zouden we 95% van onze beslissingen nemen op basis van Systeem 1. Dat is ook niet onlogisch, want ons brein is het orgaan in ons lichaam die het meest energie verslind. We zijn als mensen met onze enorme hersenen geëvolueerd voor cognitieve efficiëntie. Dat wil zeggen dat we liefst zo weinig mogelijk brein energie uitgeven, en daarvoor shortcuts nemen. En dat is dan die intuïtie, dat systeem 1 die de bovenhand neemt.

In het geval van Monae vermoed ik dat het allicht gaat over wat we in de volksmond kennen als ‘Buikgevoel’  of intuïtie. Dit gevoel wordt dan ook vaak fysiek ervaren, zoals een sensatie in de maag. of bij monae, net iets lager.  Hoewel het misschien irrationeel lijkt, is dat niet zo zeer het geval. Onze breinen bevatten ongeveer 86 miljard zenuwcellen. Dat is twaalf keer zoveel als er mensen op aarde rondlopen! het zijn dus uiterst complexe machines die via het zenuwstelsel en chemische signalen zoals hormonen en neurotransmitters nauw verbonden met andere delen van ons lichaam.

Dit verklaart waarom intuïtieve gevoelens af en toe gepaard gaan met fysieke reacties. Soms krijg je een vreemd gevoel in je maag, een krop in de keel of op kippenvel bij het horen van het nieuwe  album van Billie Eilish.

Mensen verwarren vaak intuïtie met een zesde zintuig of de willekeurige oordelen van incompetente besluitvormers. Maar intuïtie is geen irrationaliteit; je zou het kunenn zien als een soort van  onbewuste intelligentie gebaseerd op jarenlange ervaring. We voelen in een oogwenk wat we moeten doen, maar kunnen niet uitleggen waarom.

De meeste mensen herkennen een gezicht zonder de kenmerken ervan te kunnen specificeren. Een ervaren arts kan in een oogwenk aanvoelen wanneer er iets mis is met een patiënt (recent onderzoek aan de UA toonde dit nog aan), zonder uit te kunnen leggen waarom. Schaakmeesters  Magnus Carlson melden dat hun intuïtieve spel het geheim van hun succes is.

Vele grote denkers zoals plato, aristoteles en Albert einstein uiten zich ook publiekelijk over de Rol van hun Intuïtie in veel van hun meest belangrijke beslissingen, zonder ze er de vinger op konden leggen.

Einstein zei zo ooit in een interview in de Saturday Evening Post. “Soms voel ik dat ik juist zit. Ook al wéét ik het nog niet.” - 1929

Hoe rationeel zijn onze keuzes? Hebben we eigenlijk eerder een irrationeel brein?

Welk systeem gebruiken we het meest? Systeem 1 of 2 van Khaneman?

• Hier kan u het over het mechanisme van Jenelle hebben

In november van vorig jaar berichtten de media dat Javier Milei, de nieuwe president van Argentinië zich tot zijn 5 gekloonde honden en hun overleden vader richtte als hij advies nodig had. Wat hij zelf nooit bevestigd heeft. Maar stel dat het klopt, hoe verklaart u dat?

Hoe betrouwbaar is onze intuïtie, ons buikgevoel?

doordat we mentale shortcuts nemen om energie te besparen weervalen we op eerdere ervaringen en patronen uit andere situaties die we toepassen op de nieuwe context. En daardoor gaat die intuïtie geregeld de mist in, en is die ook zeer beïnvloedbaar. Door allerhande zaken. Zo zie je bijvoorbeeld dat rechters vaker mensen vrijspreken in het begin van de dag en kort na de middag.   in heel wat gevallen maakt een algoritme betere voorspellingen dan een mens.

Om op intuïtie te kunnen vertrouwen, zijn er volgens KAhneman twee cruciale voorwaarden om systeem 1 of die intuïtie succesvol te kunenn vertrouwen.

1. Ten eerste moet je expertise opgebouwd hebben, waardoor je zaken haast automatisch doet. Denk aan Lezen, fietsen, rekenen, typen of auto rijden. Een beginnende bestuurder moet echt nadenken over schakelen, spiegels in het oog houden, en die verkeersregels neit vergeten, terwijl een ervaren bestuurder dit allemaal automatisch doet. (Het verschil tussen het volgen van een plattegrond in een onbekende stad en wandelen door je eigen buurt.)

MAAR, Ervaring alleen is natuurlijk niet voldoende.

1. Een tweede belangrijke voorwaarde is dat je ook snelle en ondubbelzinnige feedback krijgt. “Een arts die diagnoses stelt zonder de resultaten van tests en behandelingen te volgen, zal geen betere intuïtie ontwikkelen voor het herkennen van ziektes. → Het is een beetje als leren koken zonder ooit de gerechten te proeven.

Het is dus eigenlijk een soort van geavenceerde patroonherkenning.

Het is dus niet altijd een goede keuze om op u intuïtie te vertrouwen. Doe het bijvoorbeeld niet in een overmoedige bui wanneer je iets voor de eerste keer doet.

JE ziet dat met grootmeesters in het schaken. Die gaan door fases.

Als starter gebruik je u buikgevoel, en probeer je patronen toe te passen uit andere situaties of ervaringen met het dammen bijvoorbeeld, als je dan wat meer ervaring hebt begin je patronen te zien en meer op u systeem 2 beroep te doen, je denkt bewuster en dueper na, en grootmeesters, die voelen als het ware de komende 10 zettenb aan op baseis van een plattegrond van het dambord, en die spelen puur op Intuïtie.

Zo zijn eer voorbeelden van de wereldkampieon schaken, MAgnus Carlen, die geblinddoekt 5 schaakspelen tegelijk wint.

Onderzoek bij brandweermannen zien we bijvoorbeeld ook dat ze vaak beslissingen namen op basis van intuïtie en deze intuïtieve beslissingen vaak beter en sneller waren dan beslissingen die werden genomen na uitgebreide analyse. Deze brandweermannen herkenden patronen uit eerdere situaties, wat hen in staat stelde om in levensbedreigende situaties snel en effectief te handelen zonder bewust na te denken.

Als je dingen voor het eerst doet, hoe betrouwbaar is onze intuïtie dan?

Kunnen we ook te veel nadenken over welke keuze de juiste keuze is?

het is vaak contraproductief om dan te veel na te denken. Dit wordt duidelijk bij topsporters zoals Simone Biles. Veel van haar sprongen zitten in het spiergeheugen, maar tijdens de Olympische Spelen kreeg ze last van de 'twisties'. Dit is een situatie waarin het innerlijke GPS-systeem niet meer werkt, en er een scheiding ontstaat tussen lichaam en hersenen. Hierdoor kon ze haar lichaam midden in de lucht plotseling niet meer controleren, wat het onmogelijk ma akte om te presteren.