Twee op de drie Belgen zijn financieel kwetsbaar. Ze hebben regelmatig moeite om de rekeningen te betalen en beschikken zeker bij tegenslag over een onvoldoende buffer. Wij Belgen zijn dan ook slechte planners. Enkele nuttige tips om toch een appeltje voor de dorst opzij te kunnen leggen.
Zo'n 64 procent van de Belgen is niet financieel weerbaar, zo blijkt uit een bevraging van afgelopen november bij 4.000 Belgen, uitgevoerd door consultant Deloitte in samenwerking met de Universiteit Gent Mathias Celis en Kris Boudt) en bank Argenta (Inge Ampe). Het gaat daarbij om zowel financieel ongezonde gezinnen (28 procent) die met hun inkomen niet rondkomen, als financieel kwetsbare (36 procent), die slechts over een beperkte spaarbuffer beschikken en zich zorgen maken over de toekomst. Wie financieel ongezond of kwetsbaar is, geeft maandelijks evenveel of zelfs meer uit dan er binnenkomt, heeft het regelmatig moeilijk alle rekeningen te kunnen betalen en spaart dus amper of niet.
Van slechts één op de drie gezinnen is de financiële situatie dus toereikend of gezond: “Bij financiële gezondheid is er sprake van een goede balans tussen inkomen, uitgaven, sparen, lenen, planning en financiële kennis”, zegt Kasper Peters van Deloitte. “Men kan op een comfortabele manier aan zijn financiële noden en verplichtingen voldoen en heeft het gevoel financiële zekerheid te kunnen opbouwen om levensdoelen na te streven, zoals de aankoop of de bouw van een woning.”
Alleenstaanden
Opvallend: vooral vrouwen, alleenstaanden en Belgen tussen 35 en 55 jaar zijn vaker financieel ongezond. Peters: “Er zijn twee leeftijdscategorieën die financieel gezonder zijn dan de andere: de 55-plussers en jongeren tussen 18 en 34 jaar. Het aandeel financieel ongezonden is dan weer het hoogst in de groep 35- tot 54-jarigen. Ruim 1 op de 3 daar heeft het moeilijker om alle rekeningen te betalen. Daardoor sparen ze minder. Het is natuurlijk wel de levensfase waarin meer geld wordt uitgeven aan kinderen en het afbetalen van leningen.”
Het is een bekend maatschappelijk probleem dat alleenstaanden het financieel vaker moeilijker hebben. Veel uitgaven zijn voor alleenstaanden in verhouding hoger. Daardoor kan 68% van de alleenstaanden niet alle rekeningen zonder problemen betalen. Ook naar geslacht liegen de cijfers er niet om: financieel gezond zijn is moeilijker voor vrouwen. Slechts 1 op 3 (33%) is financieel weerbaar, tegenover 40% van de mannen.
Een overlijden, relatiebreuk, ontslag... vergroten het risico op financiële problemen: “Veranderingen zoals het overlijden van een familielid of een scheiding, een salarisverlaging of ontslag, leiden vaker tot een ongezonde financieel situatie”, weet Peters. Grootste risico's: een faillissement als zelfstandige (56% is ongezond), een salarisverlaging (50% ongezond) en een relatiebreuk (44% ongezond). Ook medische tegenslag kan tot een financiële kater leiden.
Maak een lijst
Planning is een belangrijke stap naar algemene financiële gezondheid. “Ons onderzoek bevestigt een duidelijk kenmerk van de Belgen: over het algemeen zijn we slechte financiële planners. Bijna de helft van de Belgische gezinnen maakt geen financiële plannen voor langer dan een maand en meer dan een derde plant helemaal niét”, zegt Peters. Zelfs van de financieel gezonde Belgen onderneemt 38% geen of weinig initiatief. “De Belgen die wél plannen, doen dat vooral voor de lange termijn, bijvoorbeeld met pensioensparen.” Toch blijkt dat korte- en middellangetermijnplanningen cruciaal zijn. Want met een tegenslag glijd je al snel af naar een kwetsbare situatie.
“Start al op jonge leeftijd met sparen en beleggen. Spreek erover met je bankier”, adviseert Inge Ampe, commercieel directeur bij Argenta. “Vandaag spaart 54% van de Belgen maandelijks niet structureel. Van deze groep probeert de helft dat wel te doen, maar het lukt niet altijd. Een kwart kan alleen sparen bij een financiële meevaller.”
Alles vergelijken
Dagelijkse besparingen realiseer je volgens Ampe door te vergelijken: energiecontracten, in de supermarkt, je banktarieven...
Ook met verzekeringen kan je jezelf natuurlijk wapenen. De hospitalisatieverzekering is trouwens veel goedkoper op jonge leeftijd, en dus ook een vorm van sparen. Verzeker je wel correct: ga na of je niet over- of onderverzekerd bent. Aarzel niet om met uw bankier of verzekeraar te praten om deze analyse te maken.
Ampe: “Vroeger sprak men over een buffer van driemaal het netto maandelijkse gezinsinkomen. Maar in de huidige onvoorspelbare wereld lijkt dit te laag. Vandaag geldt een buffer van ongeveer 6 maanden gezinsinkomen veelal als norm.”